An Cód Smachta

An Cód Smachta

Có-choiste  ar a raibh tuismitheoirí agus múinteoirí a chuir an Cód Smachta seo le chéile. Is í príomh aidhm an chóid ná an caighdeán fiúntais agus smachta a ba mhaith linn a chur chun cinn sa scoil a chothú.

Is sinne na tuismitheoirí atá freagrach sa chéad áit as iompar ár bpáistí agus ní féidir leis an scoil árd chaighdeán smachta a chur chun cinn muna bhfuil tacaíocht agus comh oibriú le fáil ó thuismitheoirí.

Déantar cur síos sa doicméad ar na poinntí seo a leanas :

a)  Na caighdeáin fiúntais a leagan amach.

b)  An bealach ina gcuirtear faoi bhráid na bpáistí iad ionas go glacfaidh siad leo agus go dtabharfaidh siad tacaíocht dóibh.

c)   An bealach ina spreagtar na páistí chun iad féin a iompar de réir na gcaighdéain seo.

d)  An bealach ina gcabhraíonn tuismitheoirí agus múinteoirí le páistí a sháraíonn an cód, déanamh dá réir.

e)   An córas smachtbhannaí a chuirtear i bhfeidhm má sháraíonn páiste an cód.

f)   Cathain is ceart comhairle a lorg ó lucht phroifisiúnta nuair atá cabhair breise ag teastáil ó mhúinteoirí agus ó thuismitheoirí chun déileáil le páistí a bhfuil athruithe shontasacha taghta ar a gcuid iompar.

(A)

1. An Ghaeilge : ‘Sí an Ghaeilge teanga na scoile. Spreagfar gach páiste sa scoil chun Gaeilge a labhairt chomh minic agus is féidir. Caithfidh gach páiste ó rang 1 ar aghaidh Gaeilge a labhairt le linn am scoile agus le linn imeachtaí scoile. Muna gcloítear go docht leis an riail seo ní scoil lán Ghaeilge a bheidh againn.
2. Éide Scoile  : Caithfidh do pháiste an Éide Scoile a chaitheamh ar scoil agus le linn imeachtaí scoile.
3. Géilleadh  : Beifear ag  súil go ndéanfaidh na daltaí an rud a iarrtar orthu nuair  a iarrtar orthu díreach mar a dhéanfaidís dá dtuismitheoirí sa bhaile.
4. Cuirtéis & Meas : Taispeánann daltaí meas do dhaoine eile, múinteoirí agus daoine fásta eile san áireamh. Is ceart seans a thabhairt do dhaltaí eile labhairt gan cur isteach orthu, lámh a chur in airde nuair is mian leo aon rud a rá.
5. Aire do dhaoine eile : “Bíodh grá agat dod’ chomharsa “
   Ba chóir do gach dalta iarracht a dhéanamh ‘bheith cáirdiúil le gach duine go h-áirithe le páistí atá ina n-aonar. Ba chóir dóibh ligint do na páistí seo bheith páirteach ina gcuid cluichí agus imeachtaí.
6. Meas ar Mhaoin : Beidh a gcuid pinn luaidh glantóirí s. rl. ag gach dalta. Coimeádfaidh gach dalta a chuid leabhair, cóipleabhair, cótaí agus bróga glan agus néata. Beidh na daltaí mórtasach as a gcuid boird agus cathaoireacha glana ( Ní scríobhfaidh siad orthu ) Coimeádaidh siad na leithris glan ( a rá munar amhlaidh atá siad ) . Tabharfar aire mhaith do fhearas an ranga agus na scoile m.sh. cártaí oibre, liathróidí, péint s.rl. agus cuirfear ar ais go cúramach iad.
7. Iompar sa chlós agus ar an mBus : “Déan do dhaoine eile mar ba mhian leat go ndéanfaidís duitse”. Níl cead bia a ithe sa chlós ná ar an mbus – ní bheidh aon fhadhb le bruscar ansin.
   Tá iompar áirithe nach bhfuil ceadaithe (fiú mar ghreann ) ar eagla go ngortófaí duine éigin.
   Ní chuirfear suas leis an iompar seo a leanas i gcás ar bith

• Ansmachtú d’aon saghas (bulaíocht)
• Aisfhreagraí agus dánacht
• Daoine eile a ardú ón talamh, dul in airde ar dhroim duine ná dreapadh.
• Daoine eile a leagadh, fiú ar an bhfeár.
• Rudaí a chaitheamh.
• Daoine  eile a bhualadh.
• Caitheamh seile.
• Caint gháirsiúil.
• Ainmneacha a ghlaoch ar dhaone eile.

(B)     An bealach ina gcuirtear na caighdeáin fiúntais faoi bhráid na bpáistí ionas go nglacfaidh siad leo.

Is í príomhaidhm an chóid seo ná cur le dea iompar ár bpáistí – go mór   mhór a scileanna sóisialta a fheabhsú ionas go mbeidh atmasféar taithneamhach agus cúirtéiseach sa scoil. Ionas go mbeidh an aidhm seo insroichte caithfear na         caidhdeán fiúntais atá leagtha amach i Roinn(A) a    mhíniú go soiléir do na páistí de réir an leibhéal tuisceana atá sroichte acu.

(C)     An  bealach ina spreagtar  na páistí chun iad féin a iompar de réir na gcaighdeáin fiúntais seo.

Chomh luath  is a thuigeann na páistí an caighdeán iompar atá inghlactha, beidh ar thuismitheoirí agus ar mhúinteoirí co-oibriú chun iad a spreagadh, iad féin a iompar de réir an chaigheáin seo. Beifear ag súil le cumarsáid chinnte agus ghníomhach idir an baile agus an scoil.

(D)    An bealach ina gcabhraíonn tuismitheoirí agus múinteoirí le páistí a sháraíonn an cód, déanamh dá réir.

Is ceacht an thábhachtach do pháistí a bhí ciontach as droch iompar, an caoi ina ndéantar iad a cheartú. Nuair a sháraíonn páiste an cód smachta is ceart go gcabhródh na moltaí seo a leanas leo :

1. Is ceart labhairt leis an pháiste chomh príobháideach agus is féidir ionas nach mbeidh sé/sí náirithe os comhair na bpáistí eile
2. Is ceart téarmaí agus ainmneacha diúltacha a sheachaint os rud é go gcuireann sé seo leis an easpa féin mhuinín is cúis leis an iompar.
3. Is ceart iarraidh ar an bpáiste cuntas cruinn a thabhairt ar chéard a tharla. Ba chóir cabhrú leis/léi an dochar nó an gortú a bhí mar thoradh ar an ndroch iompar, agus na móthúcháin ba chúis leis, a thuiscint. Má thuigeann sé/sí an toradh atá leis an droch iompar beidh sé/sí in ann glacadh leis an srian a cuirfear air/uirthi.
4. Is ceart cabhrú leis an bpáiste déileáil níos fearr leis na móthúcháin ba chúis leis an ndrochiompar. Muna ndéantar é seo tiocfaidh siad chun cinn arís agus tarlóidh an drochiompar arís.
5. Is ceart moladh a thabhairt dó/di chomh luath is a thagann feabhas ar a c(h)uid iompar os rud é go méadófar a f(h)éin mhuinín. Ní ceart go gceapadh na páistí eile  go bhfuil sé/sí dána agus go dtabharfaí luach saothair dó/di nuair a dhéanann sé/sí iarracht a gcuid béasaí a fheabhsú.
6. Nuair atá caighdeán mí-shásúil iompair le sonrú ó pháiste is ceart do na tuismitheoirí agus na múinteoirí teacht le chéile chun na bealaigh inar féidir leo cabhrú leis/léi a fheabhsú, a phlé. Ba chóir go gcuirfí srian le fás na faidhbe de thoradh an cho-oibriú agus an tacaíocht atá á thabhairt acu dá chéile.

 (E)    Má sháraíonn páiste an córas cuirfear cód smachtbhannaí i bhfeidhm, a bhraitheann ar chó-oibriú idir tuismitheoirí agus  múinteoirí.

Cuirfear litir abhaile ag gach céim (sampla leis seo) Coimeádfar cuntas de mhí-iompar an dalta. Beidh leabhar smachta i ngach seomra ranga. Má bhriseann an páiste aon riail cuirfear a(h)ainm sa leabhar. Má scríobhtar ainm an pháiste sin síos trí h-uaire as a chéile cuirfear é/í ar chéim 1 den gCóras Smachtbhannaí. Caithfear ainm an pháiste ‘bheith scríofa trí h-uaire eile chun dul ar aghaidh go dtí an chéad chéim eile.

An Corás Smachtbhannaí

• Céim 1– Pléann an múinteoir an ghnó leis an bpáiste agus seoltar litir atá le síniú abhaile ag míniú an scéil.
• Céim 2– Má tharlaíonn sé arís, cuirtear nóta abhaile ag iarraidh ar na tuismitheoirí teacht go dtí an scoil chun iompar an pháiste a phlé.
• Céim 3: Muna dtagann feabhas ar iompar an pháiste tugtar cuireadh do na tuismitheoirí teacht chun cainte leis an múinteoir agus an príomhoide.
• Céim 4: Iarrtar ar thuismitheoirí teacht chun na scoile chun mí-iompar an pháiste a phlé le Cathaoirleach an Bhord Bhainistíochta.
• Céim 5: Muna mbíonn feabhas ar an scéal, cuirfear an páiste ar fionraí ón scoil ar feadh tréimhse 3 lá. Beidh sé seo de réir téarmaí Riail 130 (5) de na Rialacha atá leagtha amach do na Scoileanna Náisiúnta.
• Céim 6 : Má dhéantar sárú ar an gcód arís, d’fhéadfaí an páiste a chur ar  fionraí 10 lá de réir na dTreoirlínte i gCéim 5 thuas.

         Nóta : Má tharlaíonn sé go ndéantar sárú dona ar an gcód beidh sé de chead ag an mBord     Bainistíochta agus an Príomhoide an dalta sin a chur ar chéim níos airde den gcód.

Riail 130(5) de na Rialacha le hagaidh Scoileanna Náisiúnta.

“Nuair a shíleann an Bord Bainistíochta gur gá  soláthar a dhéanamh sa chóras araíonachta chun déileáil le daltaí síor-dhocheansaithe nó le mórsharú riailbhéasa trí údarás a thabhairt don Chathaoirleach nó don Phríomhoide dalta nó daltaí a ionnarbadh ón scoil ní rachaidh an chéad tréimhse ionnarbadh sin thar trí lá scoile. Ní mór cinneadh ar leith ón mBord Bainistíochta chun tréimhse bhreise ionnarbhtha nach rachaidh thar deich lá scoile ar a mhéid  a cheadú chun gur féidir dul i gcomhairle le tuismitheoirí nó caomhnóirí an dalta nó na ndaltaí. I dtosca eisceachtúla, is féidir leis an mBord Bainistíochta tréimhse bhreise ionnarbtha a cheadú , chun go ndéanfar athbhreithniú ar an cheist”.

(F)     Mar fhocail scoir is ceart a thuiscint go mbeidh ocáid ann nuair nach mbeidh múinteoirí na tuismitheoirí in ann deileáil le hiompar go bhfuil partún dúltach le sonrú air, i bpáistí áirithe. I gcásanna ina mbíonn ‘fadhb’ shuntasach ag páiste agus go bhfuil toradh dhiúltach ar an gco-oibriú idir múinteoirí agus tuismitheoirí is cóir comhairle agus tacaíocht a lorg o ‘shaineolaithe’. Le cead na dtuismitheoirí is féidir cabhair a lorg ó Chlinic. Threoraí Leanbh. Tá súil againn go mbeidh an cabhair seo le fáil tríd An Roinn Oideachais, go luath, nuair a cuirfear seirbhís Shiceolaíocht do Bhunscoileanna ar bun.

An Cód Smachta  –  Leagan na bpáistí

Is é atá i gCód Smachta ná rialacha. Deireann siad leat cad is féidir agus cad nach féidir leat a dhéanamh. Má leanann tú na rialacha seo beidh gach duine níos sona sásta ar scoil. Is é an riail is tábhachtaí ná go ndéanann tú an rud a iarrtar ort nuair a iarrtar ort é.

Gaeilge

‘Sí an Ghaeilge teanga na scoile. Caithfidh tú í a labhairt an t-am ar fad ar scoil agus le linn imeachtaí scoile.

Éadaí Scoile

Caithfidh tú an Éide Scoile a chaitheamh ar scoil.

Bí Bródúil as Scoil an Duinnínigh

Cóimeád an scoil glan agus néata. Níl cead agat bia a ithe sa chlós ná ar an mbus. Níl cead agat guma coganta a ithe ar scoil.

Bí dea mhúinte i gcónaí.  Bí deas le gach duine.

• Ná déan bulaíocht ar do chairde scoile.
• Ná glaoigh ainmneacha ar dhaoine eile.
• Ná buail éinne agus ná caith aon rud ar scoil.
• Ná tabhair cic d’éinne agus ná bí ag iomrascáil.
• Níl cead agat dul in airde ar dhroim pháiste eile ná bheith ag dreapadóireacht
• Ná caith seile.
• Níl drochchaint ceadaithe.
• Ná tóg aon rud ón seomra ranga amach go dtí an clós.
• Ná fág an clós riamh gan cead.

Má bhriseann tú aon cheann de na rialacha thuasluaite cuirfear d’ainm sa leabhar smachta. Má scríobhtar síos d’ainm trí h-uaire as a chéile seolfar litir abhaile gach uair.

Córas Smachtbhannaí

1. Ar dtús seolfar litir abhaile chuig do thuismitheoirí ag iarraidh síniú.
2. Má leanann an drochiompar ar aghaidh seolfar litir abhaile ag iarraidh ar do thuismitheoirí teacht go dtí an scoil chun labhairt leis an múinteoir.
3. Muna n-oibríonn sé seo, seolfar litir abhaile ag iarraidh ar do thuismitheoirí teacht chun labhairt leis an múinteoir agus leis an bpríomhoide.
4. Muna dtagann feabhas ar an scéal, beidh ar do thuismitheoirí teacht agus labhairt le cathaoirleach an Bhoird Bainistíochta! Tá cúrsaí go dona má tharlaíonn sé sé seo. Níor mhaith le h-éinne go mbeadh ar a thuismitheoirí teacht go dtí an scoil chun mí-iompar a bpáiste a phlé. 

Ba mhaith le gach duine i Scoil an Duinnínigh bheith cairdiúil lena chéile, bródúil as an scoil, agus cabhrú lena chéile bheith ar an daltaí is béasaí in Éirinn.